تاریخچهٔ پیکان (قسمت اول)

نام پیکان برای تمامی ایرانیان کاملاً آشناست. خودرویی که چهل سال همدم ایرانیان بود. خودرویی که صنعت خودروسازی ایران با آن آغاز شد و در دوران جنگ با کمک آن از ورشکستگی نجات یافت. پیکان شریک تک‌تک خاطرات تلخ و شیرین ایرانیان بود و همچنان عاشقان فراوانی دارد. پیکانی که با سادگی و بی‌آلایشی خود بخشی از حافظه تاریخی میلیون‌ها ایرانی است و عشق محبتی در دل مردم ایجاد کرد که هیچ‌گاه از بین نخواهد رفت. پیکان حق بزرگی بر صنعت خودروسازی و مردم ایران دارد. پیکان سالیان سال وسیله کسب درآمد میلیون‌ها ایرانی بود. میلیون‌ها ایرانی را بر سر کار برد و میلیون‌ها ایرانی با آن رانندگی آموختند. این رخش ایرانیان خود را با عواطف و احساسات چندین نسل گره‌زده و هرگز فراموش نخواهد شد. این اسطوره ایرانی تاریخچه پرفرازونشیبی دارد. چه در ایران، چه در سرزمین مادری‌اش انگلستان و چه در دیگر کشورهای دنیا. سرگذشتی که کمتر اتومبیلی در دنیا از آن برخوردار است.

تاکنون مطالب فراوانی در رابطه با تاریخچهٔ پیکان به رشتهٔ تحریر درآمده اما هیچ‌کدام کامل نبوده‌اند چراکه سرگذشت و تاریخچهٔ این خودرو بسیار پیچیده است؛ بنابراین قصد داریم در پدال برای اولین بار تاریخچهٔ بسیار کاملی از پیکان را منتشر کنیم و اطلاعات و جزئیاتی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم که تاکنون در هیچ رسانهٔ خودرویی بدین گونه مطرح نشده است. بااین‌حال همان‌طور که گفته شد تاریخچه و سرگذشت پیکان بسیار پیچیده و طولانی است چراکه در کشورهای مختلفی بانام‌ها و برندهای گوناگون عرضه‌شده است. به همین دلیل در چندین و چند قسمت به بیان تاریخچهٔ آن پرداخته و هر هفته یک قسمت را منتشر می‌کنیم. همان‌طور که میدانید، پیکان اصالتاً خودرویی انگلیسی و محصول گروه خودروسازی روتس انگلستان است؛ بنابراین در ابتدا نمونه‌های انگلیسی پیکان و نسخه‌های عرضه‌شده در کشورهای مختلف را معرفی کرده و سپس سراغ نسخهٔ ایرانی یا همان پیکان می‌رویم.

آغاز ماجرای پیکان به انگلستان و گروه خودروسازی روتس بازمی‌گردد. این گروه که شش برند هیلمن، هامبر، سینگر، سانبیم، کومر و تالبوت را در اختیار داشت، در سال 1963 مدلی کوچک و موتورعقب بنام ایمپ (Imp) را بتولید رساند. این اتومبیل کوچکِ دودر به جهت کاهش هزینه‌ها با تغییراتی جزئی و بانام‌های گوناگون تحت برندهای زیرمجموعه گروه روتس به بازار عرضه شد و توانست به فروش خوبی دست یابد.

پس از موفقیت ایمپ، در همان سال (1963) روتس تصمیم به‌ ساخت مدلی بزرگ‌تر و با چهاردر گرفت تا با تکرار شیوه‌ای که در عرضه ایمپ به بازار در پیش‌گرفته بود یعنی ایجاد تغییرات جزئی و تولید در برندهای زیرمجموعه، بتواند موفقیت آن‌را را تکرار کند. بدین ترتیب پروژه ساخت چنین اتومبیلی که آرو (Arrow) نام گرفت در سال 1963 به رهبری پیتر وار آغاز شد.

روتس آرو

در ابتدا قرار بود آرو هم مانند ایمپ، خودرویی موتورعقب اما با ابعادی بزرگ‌تر باشد ولی این طرح کنار رفت و تصمیم بر این گرفته شد که آرو از شیوه متداول موتور جلو استفاده کند. کارها به‌سرعت پیش رفت و پس ساخت چندین پروتوتایپ با طراحی‌های گوناگون، در سال 1964 طرح نهایی آماده شد و برای تأیید به رؤیت مدیران روتس رسید. مدیران وقت روتس در 17 آوریل 1964 طرح نهایی آرو را تصویب نمودند تا هرچه سریع‌تر بتولید رسد. چراکه در آن دوران گروه روتس وضعیت خوبی نداشت و با مشکلات مالی فراوانی دست‌وپنجه نرم می‌کرد؛ اما برای انجام اصلاحات و آزمایشات، ساخت نمونۀ نهایی تا سال 1966 به طول انجامید.

سرانجام در اکتبر همان سال، دو دستگاه روتس آرو، یکی تحت برند هیلمن بانام هانتر و دیگری تحت برند سینگر و بانام ووگ در نمایشگاه اتومبیل 1966 لندن بنمایش درآمدند که سینگر ووگ با امکانات و تجهیزات بیشتر، مدلی لوکس‌تر بشمار می‌رفت. پس‌ازاین نمایش عمومی، آرو تحت چهار برند از مجموع شش برند متعلق به روتس، بانام‌هایی گوناگون و با دو موتور چهار سیلندر 1725 و 1496 سی‌سی بتولید رسید؛ اما عرضه آرو هم نتوانست وضعیت نابسامان گروه روتس را بهبود بخشد و این شرکت در سال 1967 در پی مشکلات شدید مالی به کرایسلر اروپا فروخته شد. هرچند کرایسلر نام گروه روتس را به کرایسلر انگلستان تغییر داد اما هیچ‌گونه تغییر و دخالتی در اتومبیل‌های تولیدی روتس اعمال نکرد و تمامی محصولات در همه برندها همانند سابق تولید می‌شدند. بدین ترتیب این تغییر مالکیت تأثیری در روند تولید مدل آرو هم نداشت و این اتومبیل همچنان در برندهای زیرمجموعه روتس بتولید می‌رسید که در ادامه به معرفی تمامی آن‌ها خواهیم پرداخت.

هیلمن

هیلمن پرکارترین زیرمجموعۀ روتس درزمینهٔ تولید آرو بود به‌طوری‌که چندین مدل مختلف از آرو را بتولید رساند. حتی هیلمن برخلاف دیگر زیرمجموعه‌های روتس که از نام‌های محصولات سابق خود برای آرو استفاده کردند، نام جدید هانتر را برای آن انتخاب کرد و در سال 1966، آرو را با این نام عرضه نمود. سری اول هیلمن هانتر که با کد MK1 شناخته می‌شد، با دو چراغ گرد در جلو، زه‌های جانبی و تزئینات کرومی، پنل طوسی‌رنگی در عقب، قالپاق‌های بزرگ و موتور 1725 بتولید می‌رسید. این موتور با دو سطح قدرت 80 و 94 اسب بخار عرضه می‌شد که هیلمن هانتر مجهز به نمونه 80 اسب بخاری آن بود. نمونه 80 اسب بخاری دارای یک کاربراتور ساخت استرومبرگ و مدل 94 اسبی مجهز به دو کاربراتور استرومبرگ بود.

یک سال بعد در ژانویه 1967 هیلمن، آرو را بانام مینکس نیز بتولید رساند. هیلمن مینکس درواقع مدل ارزان‌تر هانتر بود که با تجهیزات کمتر، موتور 1496 با 64 اسب بخار قدرت، قالپاق‌های کوچک و دو چراغ گرد در جلو (همانند هانتر) عرضه می‌شد. البته برخلاف هانتر، نام مینکس جدید نبود و هیلمن از سال 1932 از این نام برای محصولات خود استفاده می‌کرد و درواقع آرو، نسل هفتم مینکس بشمار می‌رفت. در مینکس تزئینات کرومی و پنل عقب حذف‌شده بود.

در آوریل همین سال مدل استیشن آرو هم با هر دو نام هانتر و مینکس عرضه شد. تمامی آروهای تولیدی هیلمن (چه هانتر و چه مینکس) با داشبورد پلاستیکی تخت (که در ایران بانام داشبورد وانتی شناخته می‌شوند) تولید می‌شدند. موتور 1725 برای مدل استیشن مینکس نیز به‌صورت آپشن قابل سفارش بود.

لینک منبع : مجله اینترنتی پدال www.pedal.ir